پارچه ابریشم و کاربردهای آن را بشناسید

ابریشم بادوام ترین پارچه موجود در دنیا است. این پارچه اخیراً جای خود را از نظر قدرت به پارچه های مصنوعی جدیدی (alab-engineered biomaterial) داده است، اما همچنان قویترین الیاف طبیعی محسوب می شود.

برخلاف قدرت زیاد، ابریشم به دلیل سایر خصوصیات مثبت مورد ستایش است. نرمی ابریشم آن را تبدیل به یک کالای مطلوب در تمام طول تاریخ کرده است.  معامله آن منجر به ایجاد شاهراه افسانه ای معاملاتی در گذشته های دور شده است.

 ابریشم اساساً از الیاف پروتئینی طبیعی تشکیل شده است، درواقع پروتئینی است که لاروهای حشرات خاص از خود ترشح می کنند تا تار بتنند. درحالیکه دیگر حشرات نیز ماده ای ابریشم مانند تولید می کنند، بیشتر ابریشم دنیا از لارو  Bombyx mori ساخته می شود، که کرم هایی هستند که روی درخت توت زندگی می کنند.

در شرایط روشنایی خاص، ابریشم نور براقی ایجاد می کند، که مربوط به خاصیت منشور مانند الیاف ابریشم است. این منشورها نور را در زاویه های مختلف منتشر می کنند، که منجر به ایجاد تلألؤ رنگ می شود که ابریشم را بسیار معروف کرده است.

در ابتدا، انسان ها ابریشم وحشی را برای ساخت الیاف ابتدائی به کار می بردند. درحالیکه کرم های ابریشم در بخش هایی از چین، هند و اروپا یافت می شدند اما هرگز به اندازه ای نبودند که پاسخگوی نیازهای روزافزون آن باشند.

پرورش ابریشم اهلی از چین شروع شد. یک شاهد تاریخفی نشان می دهد که استفاده از منسوجات ابریشمی در چین به 6500 سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد. اما به طور قطع می توان گفت، چینی ها  3600 سال پیش از میلاد مسیح از ابریشم استفاده می کردند.

درحالیکه شواهد تاریخی مربوط به تولید ابریشم در چین در دسترس نیست، امپراطور لیزو با پرورش تجهیزات پرورش کرم ابریشم، به پرورش آن کمک کرد. در ابتدای تشکیل فرهنگ چین، فقط افراد ثروتمند ابریشم می پوشیدند، اما با رونق شهرنشینی و ثروتمند شدن آنها، افراد معمولی هم از پارچه ابریشمی استفاده کردند.

تولید ابریشم در چین منجر به توسعه ریشه های معاملاتی شد. جاده ابریشم از چین تا غرب اروپا امتداد یافت و تاجران چینی با استفاده از این جاده معامله می کردند تا ابریشم را با کالای دیگر در نقاط مختلف دنیا معاوضه کنند.

برای مدت ها، دانش پرورش ابریشم بشدت تحت مالکیت اشراف چینی قرار داشت، اما در نهایت، اطلاعات تهیه آن به کره و هند در قرون اولیه پس از میلاد مسیح منتقل شد. هند، تایلند و دیگر ملت های آسیایی در آن زمان کاملاً به پرورش ابریشم واقف بودند اما روش چینی ها برای تولید ابریشم بهتر از سایر روش ها بود.

براساس شواهد محدود، ابریشم در گذشته در غرب نیز تولید می شد. در هر حال، توسعه آن مربوط به دوره رنوسانس می باشد و محبوبیت آن در قرون وسطی شکل گرفت.

در قرن 11 پس از میلاد مسیح، تولید ابریشم در اروپا گسترده شد. بسیاری از ایتالیایی ها مثل شهرهای ونیز، فلورانس و غیره از نظر اقتصادی بر این محصول وابسته بودند و سپس به فرانسه و اسپانیا نیز منتقل شد.

پادشاه جیمز اول ابریشم را در قرن 17 به دنیا جدید معرفی کرد و ایالت های آمریکایی مثل کانتکیکات و ماساچوست به سرعت مرکز تولید ابریشم شدند. جنگ جهانی دوم دست آمریکا از ابریشم آسیایی را قطع کرد و درنتیجه، شرکت های آمریکایی جایگزین هایی مصنوعی مثل نایلون برای ابریشم ساختند.  

مراحل تولید پارچه ابریشم:

درحالیکه صنعت ابریشم در قرن اخیر به شدت گسترش یافت، فرآیندی که برای ساخت این پارچه مورد استفاده قرار می گیرد مشابه زمان گذشته است.

پس از آنکه کرم ابریشم شروع به تنیدن تار می کند، در برابر گرمای شدید قرار می گیرد تا از رشد و خروج کرم جلوگیری کنند. برخی از فعالان حقوق حیوانات مخالف این فرآیند هستند؛ آنها معتقد هستند که امکان انجام این مرحله بدون کشتن کرم ابریشم وجود دارد.

پس از آنکه پیله ها گرما دیدند، تولیدکنندگان ابریشم بدقت تارها را باز می کنند. بدین منظور، پیله ها ممکن است اندکی جوشانده شوند تا سراسین پیله ها از آن جدا شود، که ماده ای چسبناک است که کرم ابریشم از آن برای ساخت خانه پیچیده خود استفاده می کند.

کرم ابریشم پیله ها را با استفاده از یک رشته بلند می سازد، یعنی با باز کردن پیله ها یک رشته بلند ابریشم خواهیم داشت. برای باز کردن یک پیله، یک کارگر یا یک ماشین پیله را برس می کند تا انتهای آن را بیابد و سپس از طریق یک سوراخ به دور یک قرقره پیچیده می شود.

پس از این مرحله، به طور اتوماتیک به انتهای یک رشته دیگر وصل می شود تا یک رشته ممتد شکل بگیرد. سراسین رشته ابریشم به رشته ها کمک می کند که به یکدیگر بچسبند. سپس، تولیدکننده ابریشم این رشته ها را به یکدیگر می تاباند تا نخ تشکیل شود.

تولیدکنندگان ابریشم ممکن است پس از آن نخ ابریشم را در برابر فرآیندهای مختلف قرار دهند و سپس نخ ابریشم در یک غلتک قرار می گیرد تا سطح آن یکنواخت شود. در این مرحله، نخ آماده تبدیل شدن به لباس است.

قبل از بافت، بیشتر تولیدکنندگان ابریشم نخ را رنگ کرده یا آن را بی رنگ می کنند. همچنین ممکن است مراحل خاصی به منظور افزایش مقاومت روی آن صورت بگیرد.

کاربردهای پارچه ابریشم:

ابریشم دارای هزاران کاربرد است. ولی در اینجا کاربردهای آن را به کاربردهای صنعتی و مصرفی تقسیم می کنیم:

کاربرد مصرفی:

رایج ترین کاربرد ابریشم کاربرد آن در لباس است. ابریشم هزاران سال است که به خاطر نرمی و دوام بالا مورد ستایش افراد است، بنابراین مصرف کنندگان ابریشم واقعی را به نمونه های مصنوعی ترجیح می دهند.

مثال هایی از لباس هایی که از ابریشم تهیه می شوند شامل روسری، بلوز و لباس رسمی است. بدلیل سبکی و نرمی، ابریشم پارچه مناسبی برای لباس زیر است. در خانه، ابریشم در تهیه دکوری، پرده و یا دیوار آویز کاربرد دارد.

کاربردهای صنعتی:

با اینکه انواع ابریشم مصنوعی برای کاربرد در صنعت وجود دارد، بسیاری از تولیدکنندگان چتر نجات هنوز محصول خود را از ابریشم می سازند، ز یرا این پارچه سبک بوده  و دوام بالایی دارد. بعلاوه، جراحان و افراد فعال در بخش  بهداشتی از ابریشم برای بخیه زدن استفاده می کنند. این الیاف بسیار نازک بوده و دارای خاصیت ضدباکتری است که آن را برای استفاده در این مورد ایده آل می کند.

کشورهای تولیدکننده ابریشم:

طبق آمارها، چین لغب بزرگترین تولیدکننده ابریشم را دارد. چین در سال 146000 تن ابریشم تولید می کند و با این میزان تولید از هند پیشی گرفته است که تنها می تواند 28708 تن در هر سال تولید کند.

ازبکستان در مقام سوم قرار دارد و تایلند در مقام چهارم است. چین بزرگترین بازار ابریشم را دارد و در عین حال بزرگترین تولید کننده نیز می باشد. آمریکا و کشورهای اروپایی بخش بزرگی از ابریشم تولید شده در چین و هند را مصرف می کنند.

قیمت پارچه ابریشم:

سایت EmergingTextiles.com قیمت چهارماهه ابریشم را انتشار می دهد. مطابق آخرین گزارش، ابریشم چین قیمتی بین 50 تا 55 دلار به ازای هر کیلوگرم دارد. دولت هند همچنین بر قیمت این محصول در هند نظارت دارد.

به طور قطع ابریشم گران است. این نوع پارچه دارای فرآیند تولید سخت است و بدلیل هزینه های بالای انتقال، ارسال آن به مصرف کننده نهایی دشوار است.

انواع مختلف ابریشم:

ابریشم درخت توت در حال حاضر، بخش عمده تولید این محصول را تشکیل می دهد، البته انواع دیگری ازابریشم نیز موجود است:

• ابریشم توت:

توت یکی از راحت ترین و ارزانترین نوع ابریشم است. تقریباً تمام ابریشم موجود در دنیا ابریشم توت است و این نوع ابریشم مثل بقیه ابریشم ها به دوام بالا، نرمی و قدرت شهرت دارد.

• ابریشم اری:

از آنجائیکه تولید ابریشم اِری نیازی به کشتن کرم ها ندارد، به این ابریشم، ابریشم صلح نیز گفته می شود ولی میزان توید آن در دنیا کم است. این پارچه سنگین بوده و دوام بالاتری نسبت به ابریشم توت دارد. از آنجائیکه کرم ابریشم اِری بر روی درخت کرچک زندگی می کند این نوع از ابریشم به نام ابریشم کرچک نیز شهرت دارد.

• ابریشم تاسار:

پس از ابریشم توت، ابریشم تاسار دومین نوع ابریشم رایج است. این نوع از ابریشم وحشی است و توسط کرم های ابریشم بومی هندی تولید می شود. این گونه از کرم های ابریشم در ژاپن نیز یافت می شوند، اما ابریشمی که توسط اینگونه کرم ابریشم تولید می شود سبز است.

• ابریشم عنکبوتی:

نوع خاصی از ابریشم عنکبوت قدرت بسیار بالایی دارد، اما عنکبوت ها را نمی توان مانند کرم ابریشم پرورش داد. درنتیجه، تولید ابریشم عنکبوت بسیار گران است، به همین دلیل توجیه اقتصادی ندارد. به جای آن، تولیدکنندگان از ابریشم عنکبوت برای ساخت جلیقه ضد گلوله، میکروسکوپ، تلسکوپ و دیگر محصولات صنعتی استفاده می کنند.

• ابریشم Muga:

ابریشم Muga در آسام هند تولید می شود و کرم های این نوع از ابریشم نیمه اهلی هستند. درحالیکه ابریشم موگا در سایر نقاط دنیا شناخته شده نیست، نسل های متمادی در این منطقه این نوع از ابریشم را برای تهیه لباس های اشراف تولید کرده اند.

• ابریشم دریا:

گونه خاصی از صدف های بومی دریای مدیترانه مقدار کمی الیافی شبیه به ابریشم تولید می کنند. ساکنان تارانتو ایتالیا این صدف را اهلی کرده اند و این شهر بخش کوچکی از پارچه ابریشم دریایی را تولید می کند که به آن ابریشم صدفی یا موسل نیز گفته می شود.

• ابریشم Coan:

گونه ای از کرم ابریشم به نام Pacypasa atus ابریشمی به نام coan تولید می کند، که بومی منطقه ای در یونان،  ترکیه و ایتالیا است. این کرم های ابریشم از کاج، ارس و بلوط تغذیه می کنند و درحالیکه ابریشم coan در روم باستان رایج بود امروزه تولید آن ناچیز است و اغلب برای افزایش قدرت سایر ابریشم ها استفاده می شود.

اثرات زیست محیطی ابریشم:

از آنجائیکه ابریشم در زمره الیاف طبیعی قرار دارد، پایدار بوده و تأثیر منفی بر محیط زیست ندارد. تولید و پرورش ابریشم وحشی هیچ اثر منفی بر محیط ندارد، اما پرورش آن و انتقال آن به سراسر جهان می تواند به طرق مختلف بر محیط زیست آسیب وارد کند.

سازمانهای مدافع حقوق حیوانات مثل PETA، مخالف تولید ابریشم هستند زیرا کرم ها در طی این فرآیند کشته می شوند. اگرچه، ابریشم همچنان به عنوان پاکترین نوع پارچه شناخته می شود؛ درختان توت به آفت کش ها و کودها نیازی ندارند، یعنی پرورش ابریشم بدون ورود مواد شیمیایی به محیط زیست رشد می کند.

طی سالیان، پروانه های ابریشم به خاطر اهلی شدن جهش ژنی پیدا کردند. پروانه های بالغ به دلیل رشد نکردن آرواره قادر به خوردن نیستند و آنها کور هستند. آنها فقط تا حدی می توانند زنده بمانند که حدود 500 تخم بر درخت توت بگذارند.

جدای از نگرانی های در مورد کرم های ابریشم و پروانه های ابریشم، تولید ابریشم در کشورهایی مثل چین و هند اغلب در کنار بهره برداری سودجویانه از کارگران است. درحالیکه اتوماسیون تولید ابریشم را راحتتر کرده است، تمام تولیدکنندگان به این سیستم های اتوماتیک دسترسی ندارند.

از آنجائیکه در بیشتر نقاط  ابریشم تولید نمی شود، ابریشم باید از مناطق دور دست به کل دنیا ارسال شود. درنتیجه، سوخت های فسیلی بسیاری بدین منظور استفاده می شود. علی رغم این نگرانی کوچک، تولید ابریشم بر روی محیط زیست اثر منفی بزرگی ندارد و از آنجائیکه این محصول 100 درصد زیست تخریب پذیر است آلایندگی در پی نخواهد داشت.

برای خرید پارچه ابریشم می توانید فروشگاه اینترنتی شهرپارچه را به خاطر بسپارید