پارچه الاستین یا اسپندکس را بشناسید

نام پارچه	الاستین
نام های دیگر	اسپندکس، لاکرا
ساختار	Polyether-polyurea کوپلیمر
تنفس پذیری	بالا
جذب رطوبت	بالا
عایق گرما	پایین
کشسانی	بالا
گلوله شدن	بالا
اولین کشور سازنده	آمریکا
بزرگترین تولیدکننده	چین
شستشو	گرم یا سرد
کاربرد	لباس های کشسان، جوراب، لباس ورزشی، لباس دوچرخه سواری، ساپورت، شلوار یوگا، لباس حساس به حرکت، لباس زیر

الاستین یک واژه عمومی برای توصیف پارچه های لاکرا است. پارچه الاستین همچنین با نام اسپندکس نیز شناخته می شود و خاصیت ویژه آن کشسانی فوق العاده آن می باشد. درحالیکه لاکرا، اسپندکس و الاستین یک پارچه هستند، الاستین بیشتر در اروپا به کار برده می شود.

پارچه الاستین از پلیمرهای با زنجیره های بلند مثل پلی پورتن تشکیل شده است، نام علمی این ماده کوپلیمر polyether-polyurea است. الاستین یک ماده کاملاً مصنوعی است، هیچ ماده طبیعی در آن وجود ندارد.

درحالیکه پارچه الاستین در اواخر سال 1950 ابداع شد، داستان این ماده در سال 1937 توسط آلمان نازی آغاز شد. پلی پورتن در ابتدا توسط Otto Bayer و همکارش در شرکت IG Farben اختراع شد، این ماده به سرعت تبدیل به پلاستیک های مختلف شد. پلی پورتن به عنوان جایگزین کائوچو معرفی شد، که تنها از نوع خاصی درخت تهیه می شد، درنتیجه، در معرض نوسانات قیمتی قرار داشت و در برخی موارد با کمبود مواجه می شد.

نازی ها از پلی پورتن برای پوشش هواپیماهای جنگی استفاده می کردند و همچنین از آن برای تهیه پلاستیکی به نام الاستومر استفاده می کردند. فوم های تهیه شده از پلی پورتن بسیار محبوب شدند و محبوبیت خود را همچنان ادامه دادند. این نوع از پلاستیک دارای کاربردهای بسیار زیادی است.

IG Farben تصمیم نداشت از پلی پورتن در پوشاک استفاده کند، اما شرکت DuPont پس از جنگ جهانی دوم از پلی پورتن در منسوجات استفاده کرد و تحقیقات پیشگامان  DuPont ثابت کرد می توان از این ماده پارچه بسیار کشسانی تهیه کرد.

قابلیت پارچه الاستین برای تحمل حرارت به سرعت توسط این شرکت شناخته شد و کشسانی این پارچه تبدیل به یک افزودنی مناسب برای انواع مختلف پارچه پلی استر شد.  DuPont نام این پارچه را الاستین گذاشت و آنها به سرعت از آن در پوشاک و صنعت استفاده کردند.

این پارچه از اجزای مصنوعی مختلفی تهیه شده است وآلودگی های شدید محیطی ندارد. اگرچه، طیف گسترده ای از مواد شیمیایی در تولید الاستین به کار برده می شود و اگر این مواد به طور صحیح دفن نشوند می توانند برای محیط زیست مضر باشند. بعلاوه، لباس های تهیه شده از الاستین زیست تخریب پذیر نیستند.

مراحل تولید پارچه الاستین:

چهار روش مختلف در تهیه پارچه الاستین وجود دارد: Reaction spinning، solution wet spinning، melt extrusion و solution dry spinning. اغلب این روش ها ناکارآمد هستند و solution dry spinning در حال حاضر در تهیه 95 درصد اسپندکس به کار برده می شود.

فرآیند روش  solution dry spinning با تولید پری پلیمر آغاز می شود، که ماده پایه ای پارچه الاستین است. این گام از طریق ترکیب macroglycol با مونومر ایزوسیانات در یک محفظه مخصوص آغاز می شود. در صورت وجود شرایط مطلوب، این دو ماده با یکدیگر ترکیب شده و یک پری پلیمر ساخته می شود. نسبت این دو ماده بسیار مهم است و در اغلب موارد نسبت گلیکول به دیازوسیانات یک به دو است.

در صورت استفاده از روش dry spinning، پری پلیمر سپس با اسید دیامین در واکنشی به نام chain extension شرکت می کند. سپس، این ماده با حلال رقیق می شود تا کنترل آن ساده تر شود و سپس در دستگاه تولید الیاف قرار می گیرد.

در این دستگاه ماده از داخل تارساز عبور می کند، که ابزاری مثل دوش است که از حفره های بسیاری تشکیل شده است. این سوراخ ها الیاف تولید می کنند و این الیاف سپس در برابر نیتروژن و گاز حلال قرار می گیرند، که منجر به ایجاد یک واکنش شیمیایی می شود که طی آن یک پلیمر مایع به یک رشته جامد تبدیل می شود.

رشته ها سپس توسط هوای فشرده که آنها را می تاباند به یکدیگر وصل می شوند. بنابراین، هر الیاف الاستین از تعداد زیادی رشته که تحت این فرآیند قرار گرفته اند ایجاد شده است.

سپس، منیزیم استارات یا پلیمر دیگری برای تکمیل فرآیند به کار برده می شود، که از چسبیدن الیاف به یکدیگر جلوگیری می کند. درنهایت، این الیاف دور قرقره پیچیده می شوند و سپس آماده رنگرزی و بافت هستند.

کاربردهای پارچه الاستین:

از زمان ابداع، مشخص شد که پارچه الاستین دارای کاربردهای متعددی است. برخلاف سایر الیاف مصنوعی، مثل نایلون، این ماده به پلاستیک تبدیل نمی شود، اما در پوشاک مختلف به کار می رود. لازم است بدانید که، پلی پورتن، که ماده اولیه الاستین است، در انواع پلاستیک های مصرفی، علمی و صنعتی وجود دارد.

الاستین در پوشاک هایی که نیاز به کشسانی دارند به کار می رود. برای مثال، این پارچه تقریباً در تمام لباس های زیر زنانه و مردانه یافت می شود؛ این لباس ها می توانند در ابعاد کوچک تهیه شوند زیرا کشسان بودن این قابلیت را به لباس می دهد تا به ابعاد دلخواه برسند.

پارچه الاستین در انواع لباس های ورزشی و شلوار دیده می شود؛ درحالیکه حجم استفاده از آن در لباس کم است، برای دریافت کشسانی مورد نظر کفایت می کند. استفاده از آن در کش شلوار و لباس زیر بسیار متداول است.

الاستین همچنین یک بخش جدایی ناپذیر از جوراب است؛ حتی جوراب های پشمی نیز اغلب دارای مقداری الاستین هستند از این طریق استفاده از آن راحتتر خواهد شد. جوراب های روزانه و ورزشی همیشه بین 5 تا 10 درصد الاستین دارند.

این ماده در لباس های ورزشی بسیار دیده می شود. مثلاً در شلوارهای یوگا، لباس دوچرخه سواری و هاکی، نیم تنه و هر نوع لبلاس دیگر که در هنگام فعالیت های شدید ورزشی دیده می شود الاستین همواره حضور دارد.

نکته جالب این است که در لباس های حساس به حرکت که در صنعت سینما کاربرد دارد از این ماده تهیه می شود. بازیگرانی که این لباس ها را می پوشند امکان دریافت تصویر سه بعدی را ممکن می سازند.

کشورهای تولیدکننده پارچه الاستین:

لاکرا همچنان به عنوان نشان تجاری شرکت  DuPont باقی مانده است، یعنی این شرکت تنها واحد در جهان است که این نوع پارچه را تولید می کند. اگرچه، شرکت های دیگری در جهان این کالا را بدون نام تولید می کنند.

پارچه الاستین هنوز هم در آمریکا تولید می شود، اما بخش بزرگی از نیاز دنیا خارج از آمریکا تولید می شود. بویژه، چین کنترل کننده بخش بزرگی از بازار است و گزارش اقتصادی جهانی نشان می دهد که تولید الاستین تا 2023 همچنان افزایشی خواهد بود.

قیمت پارچه الاستین:

پارچه الاستین به طور ذاتی دارای قیمت بالاتری نسبت به سایر منسوجات صنعتی مشابه مثل پلی استر و ریون، بدلیل خاصیت کشسانی است. فرآیند تولید به کار برده شده در این محصول دشوار است، که منجر به افزایش هر چه بیشتر قیمت پارچه الاستین می شود.

مثل سایر منسوجات، قیمت الاستین به طور مستقیم به نوسانات بازار ارتباط دارد؛ با افزایش میزان عرضه، قیمت کاهش می یابد. در حال حاضر، عرضه جهانی الاستین تقریباً ثابت است، اما نوسانات آتی منجر به تغییرات شدید قیمتی خواهد شد.

از آنجائیکه الاستین همچنان یک ماده لاکچری با قابلیت کشسانی بالا درنظر گرفته می شود، پارچه الاستین تقریباً گران است. لباس های تهیه شده از آن گرانتر از لباس هایی هستند که از پلی استر یا مواد مشابه تهیه شده اند و حتی از پوشاک تهیه شده از الیاف طبیعی مثل نخ نیز گرانتر هستند.

در برخی موارد، افزایش قیمت مربوط به قیمت بالای تولید ناشی از تولید گران این محصول است، اما تحت شرایطی، پارچه الاستین در لباس هایی کاربرد دارد که به طور کلی گران قیمت هستند. مثلاً لباس های دوچرخه سواری یا رقص باله دارای قیمت بالایی هستند.

انواع مختلف پارچه الاستین:

از نظر تکنیکی، فقط یک نوع الاستین وجود دارد، اما پارچه الاستین داری نام های مختلفی است. برخی از آنها عبارتند از:

• الاستین: الاستین یک واژه کلی برای اشاره به کوپلیمر polyether-polyurea

است. این واژه مترادف اسپندکس است و همچنین نام دیگر برای پارچه لاکرا تولید شده توسط شرکت DuPont است.

• اسپندکس: برخلاف عقیده عموم، اسپندکس یک نام برند نیست؛ درحقیقت، یک عنوان که شرکت DuPont در مرحله توسعه به کالاهای الاستین اطلاق کرد و این نام پس از آنکه محصول با برند لاکرا وارد بازار شد در اذهان باقی ماند. اسپندکس تحریف شده واژه اکسپندز است.
• لاکرا: وقتی DuPont شروع به بازاریابی الاستین کرد، نام تجاری لاکرا را انتخاب کردند و این نام به عنوان نشان تجاری شرکت DuPont باقی ماند.

اثرات محیطی پارچه الاستین:

اثرات محیطی منفی ایجاد شده توسط الاستین قابل بحث است. از آنجائیکه جزء اصلی این پارچه در آزمایشگاهها تولید می شود، تهیه مواد اولیه برای الاستین آلاینده نیست. اگرچه، فرآیند تولید این پارچه نیاز به مصرف انرژی بالایی دارد و شامل استفاده از طیف گسترده ای از مواد شیمیایی سمی است.

برای مثال، تولید پلی پورتن شامل استفاده از مواد شیمیایی سرطانزا است. درحالیکه که احتمال وجود این مواد در محصولات مصرفی کم است، اما این امکان وجود دارد که کارگران این کارخانه ها در طول فرآیند تولید در برابر مواد سمی قرار داشته باشند. از طرف دیگر، تحقیقات نشان می دهد که این احتمال ناچیز است.

اگرچه، بسیاری از کارشناسان حضور ایزوسانات در پلی پورتن را اثبات می کنند، که منجر به بروز آسم و دیگر مشکلات تنفسی می شود. حضور ایزوسیانات به ویژه در تهیه فوم پلی پورتن موجود در مبلمان مورد نظر است و به احتمال زیاد در الاستین و مواد مرتبط وجود ندارد.

تا زمانیکه فرآیند تولید درستی مورد استفاده قرار بگیرد تولید پارچه الاستین اثرات منفی محیطی گسترده ای ندارد. مشکل اصلی پارچه الاستین از نظر محیطی زیست تخریب پذیری است؛ پارچه هایی که از این ماده ساخته شده اند زیست تخریب پذیر نیستند و در محیط باقی می مانند.

برای مثال، تقریباً 60 درصد زباله های دریایی شامل مواد زیست تخریب ناپذیر هستند، یعنی الاستین و پارچه های مشابه بشدت بر ایجاد زباله های شناور در اقیانوس و سواحل مؤثر هستند. درحالیکه ویژگی های مفید الاستین را می توان با مواد ارگانیک جایگزین کرد نمی توان انکار کرد که پس از رهاسازی آن در طبیعت یا پس از هر بار شستشو این ماده منجر به آلایندگی محیط می شود.

پارچه اسلاتین را از پارچه فروشی آنلاین شهرپارچه بخواهید